Zakład podatatkowy w Niemczych Opodatkowanie polskich spółek przy pracach budowlanych lub instalacyjnych w Niemczech

Zasadniczo zyski polskich spółek podlegają opodatkowaniu w Polsce. Spółka, która wykonuje swoją działalność w Niemczech może jednak stworzyć na terytorium Republiki Federalnej Niemiec stałą placówkę (tzw. zakład), co skutkować będzie częściową zmianą prawa właściwego do opodatkowania zysków – na korzyść Niemiec. Ze względu na fakt, iż prowadzenie prac budowlanych lub instalacyjnych ma charakter tymczasowy, stosowanie przepisów w tym zakresie stanowi szczególny przypadek.

Zakład podatatkowy w Niemczych, podatek prace budowlane Niemcy, podatek prace instalacyjne niemcy

Zakład

Jedynie nieliczne polskie firmy zakładają w Niemczech spółki zależne i wykonują za ich pośrednictwem działalność gospodarczą w Niemczech. Zwykle bywa tak, iż polska spółka usamodzielnia się w Niemczech. Wymogiem dotyczącym możliwości opodatkowania dochodów polskich spółek w Niemczech jest założenie zakładu na terytorium Niemiec. Co do zasady jest to stała placówka na terenie Niemiec przez którą całkowicie lub częściowo prowadzona jest działalność gospodarcza. W zależności od indywidualnego przypadku wystarczającym warunkiem, do stwierdzenie istnienia zakładu, jest przekroczenie okresu sześciu miesięcy. Plac budowy lub prace budowlane albo instalacyjne, stanowią zaś zakład tylko wtedy, jeżeli trwają one dłużej niż dwanaście miesięcy. W jakim przypadku wymagania te zostają spełnione oraz jakie konsekwencje to za sobą niesie, ocenione musi zostać w zależności od indywidualnego stanu faktycznego i zgodnie z umową w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku pomiędzy Polską i Niemcami, jak również uwzględniając orzecznictwo niemieckich sądów, praktykę organów podatkowych oraz niemieckiego prawa podatkowego.

Prace budowlane lub instalacyjne

Warunkiem powstania zakładu są prace budowlane lub instalacyjne na terytorium Niemiec. Z punktu widzenia organów podatkowych prace budowlane stanowią wszelkiego rodzaju prace budownictwa naziemnego oraz podziemnego. Zaliczyć do tego można między innymi budowy budynków, mostów, dróg lub systemów kanalizacyjnych w Niemczech. Zgodnie z orzecznictwem pracami budowlanymi są również instalacje centralnego ogrzewania, prace rozbiórkowe, remonty budynków lub prace związane z regulacją rzek. Jako że prace budowlane muszą być przeprowadzane w Niemczech, nie wystarczy, gdy wytwarzane w Polsce prefabrykaty są jedynie transportowane na teren budowy.

Pracami instalacyjnymi są zaś wszelkie montaże końcowe lub przebudowy, które prowadzą do powstania nowej rzeczy. Może to być na przykład montaż sieci elektrycznej. Według orzecznictwa instalacjami są także wszelkie prace montażowe prefabrykowanych elementów (na przykład do maszyn). Zwykłe naprawy, konserwacja sprzętu lub działania podrzędne albo wspierające nie stanowią instalacji w rozumieniu umowy.

Inne podejście wymagane jest natomiast przy ocenie prac planowania i monitorowania działalności na terenie budowy. Jeżeli polska spółka jest głównym wykonawcą budynku i dłużnikiem wykonanych robót – traktuje się ją jako wykonawcę prac budowlanych lub instalacyjnych. Nawet w przypadku, gdy prace budowlane lub instalacyjne przeprowadzane są przez podwykonawcę, a polska spółka jako główny wykonawca przeprowadza jedynie kontrole przez swoich pracowników. Jeżeli zaś planowanie, kontrola i realizacja budowy lub instalacji została całkowicie przeniesiona na podwykonawców uznaje się, iż spółka polska nie dokonuje prac budowlanych lub instalacyjnych. Nie uzasadnia to w związku z tym istnienia zakładu na terenie Niemiec. Jeżeli natomiast polska spółka jest jedynie podwykonawcą istnieje możliwość uznania ją za wykonawcę budowy lub instalacji. Także w tym wypadku prace te mogą uzasadnić istnienie zakładu na terytorium Niemiec.

Termin

Zakład w Niemczech i związane z tym opodatkowanie prac budowlanych lub instalacyjnych powstanie tylko wtedy, gdy ich czas trwania przekroczy dwanaście miesięcy. Bez znaczenia pozostaje fakt, że ustawiono na przykład kontener budowlany, który samodzielnie mógłby uzasadniać istnienie zakładu przez który prowadzona jest działalność gospodarcza, i który traktowany samodzielnie stanowiłby zakład jeszcze przed upływem dwunastomiesięcznego okresu. Bieg terminu obliczany jest zgodnie z prawem niemieckim.

Rozpoczęcie biegu terminu

Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych zasadniczy wpływ na rozpoczęcie biegu terminu ma przybycie pierwszych pracowników do Niemiec, którym powierzono wykonywanie budowy lub montażu. W praktyce dowodem rozpoczęcia biegu terminu  jest zasadniczo pieczątką w paszporcie dokumentująca datę przybycia. Taka praktyka nie jest skuteczna w obrębie strefy Schengen. Data ta może jednak zostać udokumentowana przykładowo poprzez rachunek za hotel lub dokumenty rezerwacji, na których określona jest dokładna data przybycia i czas pobytu w Niemczech. Bieg terminu rozpoczynają również prace przygotowawcze na miejscu budowy. Może być to na przykład powstanie biura budowy. Prace przygotowawcze nie muszą być wykonywane bezpośrednio przez pracowników spółki, ale mogą być również realizowane przez podwykonawcę. Nie ma to więc znaczenia na rozpoczęcie biegu terminu.

Przerwanie biegu terminu

W celu ustalenia, kiedy zostaje przekroczony dwunastomiesięczny termin i w jakim momencie powstaje zakład, powstaje pytanie jak traktować przerwy w trakcie prac budowlanych. W branży budowlanej istotne znaczenie mają przerwy związane z panującymi warunkami atmosferycznymi przeważnie zimą. Zgodnie z orzecznictwem tymczasowe przerwy prac budowlanych nie przerywają biegu dwunastomiesięcznego terminu. Jako tymczasowe przerwy rozumie się urlopy, strajki, problemy techniczne, niedobór materiałów, przerwy technologiczne (np.: wiązanie fundamentów) lub przerwy związane ze złą pogodą. W celu ustalenia, czy przerwa ma charakter tymczasowy, każdy przypadek powinien zostać oceniony indywidualnie. Zgodnie z orzecznictwem, przerwy nieprzekraczające dwóch tygodni nie przerywają biegu terminu i powinny być uwzględnione przy obliczeniu upływu terminu. Dłuższe, niż dwa tygodnie przerwy powinny zasadniczo zostać doliczone do niniejszego terminu wydłużając go odpowiednio.

Wykonywanie kilka prac budowlanchy

Spółki budowlane wykonują często kilka prac budowlanych lub montażowych w tym samym czasie lub w niewielkich odstępach czasu, ale w różnych miejscach. W przypadku gdy kilka wykonywanych prac zostanie uznanych łącznie za jedną, początkiem biegu terminu jest rozpoczęcie prac na pierwszym z placów budowy. Zasadnicze znaczenie dla oceny ma ekonomiczna i geograficzna analiza konkretnego przypadku. Prace budowlane lub montażowe w różnych miejscach traktuje się jako jedną budowę, jeżeli z ekonomicznego punktu widzenia należą do jednego, wspólnego projektu. Można to przyjąć przy wielu lub kolejno po sobie następujących zleceniach od tego samego zleceniodawcy. Przykładowo: oddzielne zlecenia na instalację sanitarną oraz instalację centralnego ogrzewania. Drugim warunkiem jest istnienie jedności geograficznej pomiędzy budowami. Jeśli prace wykonywane są w tym samym miejscu, lecz ich wykonanie jest względem siebie przesunięte w czasie, warunek ten jest bez wątpienia spełniony. Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych odległość pomiędzy różnymi budowami nie może przekroczyć 50 km w prostej linii powietrznej. Jeżeli odległość ta zostanie przekroczona – ocena biegu terminu rozważana jest dla każdej budowy oddzielnie.

Koniec biegu terminu

Wyznacznikiem zakończenia biegu terminu jest oddanie prawidłowo wykonanej budowli lub montażu. Według orzecznictwa jako kryterium zakończenia może służyć, wystawiony po zakończeniu prac, protokół odbioru budowy, czy montażu. Protokół powinien określić dokładną datę odbioru. Czas na wykonanie koniecznych poprawek, wynikających z protokołu należy doliczyć do czasu trwania budowy lub montażu. Związane z montażem lub budową konsultacje i doradztwo, które zostaną udzielone po należytym zakończeniu i odbiorze budowy nie są już natomiast doliczane do czasu trwania budowy. Również bieżące remonty i naprawy nie podlegają doliczeniu. W razie przekroczenia okresu dwunastu miesięcy następuje powstanie zakładu na terenie Niemiec i to ze skutkiem od czasu rozpoczęcia budowy (ex tunc). Ustanowienie zakładu i powstanie zobowiązań podatkowych może w związku z tym zależeć nawet od jednego dnia

Podzielenie zysków

Zyski wynikające z wykonania umowy budowlanej lub montażowej zostaną podzielone pomiędzy siedzibę spółki w Polsce oraz zakład w Niemczech. Dochód, który moży zostać przypisany zakładowi w Niemczech podlega opodatkowaniu w Niemczech. Zakładowi należy przypisać takie zyski, które mógłby on osiągnąć, gdyby wykonywał działalność jako samodzielne przedsiębiorstwo (dealing-at-arm´s-length-Princip). Przy ustaleniu i podziale zysków pomiędzy siedzibę spółki i zakład obowiązują zasady ceny rynkowej. Podział zysków może być wykonany zgodnie z metodą bezpośrednią lub pośrednią.

Jeżeli działalność spółki w Polsce oraz zakładu w Niemczech ma różny charakter, podział zysków nastąpi według metody bezpośredniej. Obliczanie zysków zakładu w Niemczech powinno zostać przeprowadzane zgodnie z niemieckimi przepisami dotyczącymi sprawozdawczości finansowej.

Jeżeli zakład wykonuje tę samą działalność, jak spółka w Polsce, istnieje możliwość zastosowania metody pośredniej. Cały zysk z projektu powinien zostać rodzielony według właściwego klucza między spółkę, a zakład w Niemczach.

W praktyce, zazwyczaj używana jest metoda mieszana. W związku z tym wszystkie wydatki, które mogą być wyrażnie przypisane zakładowi w Niemczech tworzą koszty zakładu. Obejmuje to koszty płac, koszty podróży lub koszty materiałów. Koszty planowania, koszty realizacji zamówień, przygotowanie prac budowlanych lub koszty umowy mogą zaś zostać wyraźnie przypisane siedzibie spółki w Polsce. Koszty, które nie mogą być bezpośrednio przypisane zostaną rozdzielone według właściwego klucza. Podział kosztów może być oparty uwzględniając ryzyko lub też osiągnięte obroty.

Według organów podatkowych do dochodów zakładów budowlano-instalacyjnych powinien  zostać wzięty pod uwagę dodatkowy udział w zysku z wykonanego projektu. W tym celu stosuje się udział w zysku (bez kosztów podwykonywawców) w wysokości 5%-10%.

Opodatkowanie

Zyski wygenerowane przez zakład w Niemczech podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (Einkommenssteuer) lub podatkiem dochodowym od osób prawnych (Körperschaftsteuer) w Niemczech. Prawo opodatkowania jest zależne od formy prawnej polskiej spółki. Osoby prawne zarówno w Polsce, jak i w Niemczech podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. Stawka podatku w Niemczech wynosi 15%. Obciążenie nominalne wynosi zaś przeciętnie 29.83%. W przypadku polskiej spółki osobowej, podobnie jak w Polsce, zyski zostają rozdzielnie pomiędzy wspólników i podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Objęty podatkiem zostaje więc każdy ze wspólników, a nie spółka. Zyski podlegają opodatkowaniu według skali progresywnej. Kwota wolna od podatku dochodowego w 2021 roku wynosi 9.744 euro. Do wymienionych podatków doliczany jest co do zasady dodatek solidarnościowy w wysokości 5%. Od 2021 r. kwoty progowe, do których nie jest pobierany podatek solidarnościowy od wynagrodzenia, zostaną znacznie podwyższone: dla małżonków lub osób z III klasy podatkowej do 33.912 euro rocznie, a we wszystkich innych przypadkach do 16.956 euro rocznie.

Zyski zakładu w Niemczech podlegają również opodatkowaniu, nieznanym polskiemu systemowi prawnemu, podatkiem od działalności przemysłowej (Gewerbesteuer). Jeśli polska spółka posiada formę prawną spółki osobowej to kwota wolna od podatku wynosi 24.500 EUR. Jeżeli zaś zysk przekroczy kwotę 24.500 EUR, pobierany podatek obniża taryfę podatku dochodowego. W przypadku osób prawnych nie istnieje kwota wolna od podatku. Ponieważ stawki podatku od działalności przemysłowej zostają częściowo ustalane przez gminy i miasta, wysokość tego podatku w Niemczech nie jest jednolita. Dodatkowo istnieje obowiązek zgłoszenia działalności gospodarczej na terenie Niemiec we właściwym urzędzie gminy lub miasta. Dostawy oraz świadczone usługi na rzecz spółki, mogą podlegać także niemieckiemu podatkowi VAT, jeśli miejsce dostawy lub miejsce świadczenia usługi znajduje się na terytorium Niemiec. W razie wystąpienia tej okoliczności polska spółka powinna zarejestrować się w Niemczech we właściwym urzędzie skarbowym jako podatnik VAT, a także wypełnić dodatkowy obowiązek comiesięcznego (kwartalnego) rozliczenia podatku VAT oraz dokonać ewentualnej jego zapłaty na konto urzędu skarbowego.

Zakład podatatkowy w Niemczych, podatek prace budowlane Niemcy, podatek prace instalacyjne niemcy